2009 werd uitgeroepen tot het jaar van de visdief door Vogelbescherming Nederland en SOVON Vogelonderzoek Nederland. Het ziet er echter naar uit dat het voor de visdief helemaal geen goed jaar was. Op het paar jaar oude eiland de Kreupel, gelegen in het IJsselmeer, en tegenwoordig de grootste kolonie van West Europa, brachten de visdieven namelijk nauwelijks jongen groot.

Nadat in mei  2009 op de Kreupel bleek dat er vrijwel geen jongen aanwezig waren  hebben we, in opdracht van Vogelbescherming Nederland, een kort onderzoek uitgevoerd naar het broedsucces van visdieven. Door dit onderzoek konden we vaststellen dat er voedselgebrek was voor de jongen, die onder de ogen van de onderzoekers ook massaal stierven. Ze kregen jonge spiering, baars en pos te eten, maar de grotere maten van met name spiering ontbraken in het voedselpakket. Omdat de oudervogels te weinig grotere spiering konden vinden was de voedselaanvoer onvoldoende. Juist in het voorjaar van 2009 werd de commerciële visvangst op volwassen spiering weer toegestaan. Er is mogelijk een relatie tussen deze spieringvangsten en het gebrek aan geschikte prooien later in het seizoen voor de visdiefkuikens.

Aangenomen werd dat vangst van volwassen spiering geen probleem is voor het ecosysteem omdat deze spiering al voor nageslacht heeft gezorgd dat vervolgens weer als voedsel voor vogels kan dienen. Hoewel er ook al eerder aanwijzingen zijn gevonden dat grote spiering van belang is in het voedselpakket van meer vogelsoorten in het IJsselmeer, zijn er nu ook bij de visdief duidelijk indicaties vastgesteld die er op wijzen dat de volwassen spiering wel degelijk van belang is. Dit zou aanleiding moeten zijn om betere informatie te verzamelen over visdieven en andere vogelsoorten die afhankelijk zijn van spiering in het IJsselmeer en waarvoor in Natura 2000-kader instandhoudingsdoelen zijn geformuleerd.

In hoeverre instandhoudingsdoelen in het geding zijn, is nog niet duidelijk. Naast visidief gaat het hier bijvoorbeeld ook om de zwarte stern, waarvoor het IJsselmeer een meer dan belangrijk tussenstopstation tijdens de trek naar Afrika is om op te vetten voor nagenoeg de gehele Noordwesteuropese populatie. Meer informatie inclusief de te downloaden rapportage over dit onderwerp is vinden op de site van Vogelbescherming Nederland.

Lees het artikel in NRC/wetenschap van 5 januari 2010

Contactpersoon: