In Utrecht staat sinds september een bijzonder object: een paalkast voor vleermuizen. De kast hebben we gebouwd in opdracht van Gemeente Utrecht en heeft als doel bij te dragen aan de bescherming van vleermuizen in de stad. Het is voor zover we weten de eerste paalkast in de provincie Utrecht en één van de grootste van Nederland.

Het ontwerp van de kast

Een paalkast is niets meer of minder dan een grote, houten kast op een hoge paal. De kast bestaat uit vier grote compartimenten, die zijn opgedeeld in smalle, spleetvormige ruimtes. Deze ruimte zijn met elkaar verbonden via ronde openingen in de kast. De twintig ruimtes hebben een breedte variërend tussen 18 en 44 millimeter.

Dat lijkt wellicht wat krap, maar veel soorten vleermuizen kruipen graag weg in smalle ruimten waar zij met buik én rug contact maken met het verblijf. En vleermuizen zijn klein. Dwergvleermuizen, bijvoorbeeld, zijn de kleinste vleermuizen in Nederland en passen in een luciferdoosje.

Ruimte voor veel en verschillende soorten vleermuizen

In de paalkast met een omvang van ongeveer 80x80X140 cm kunnen in theorie duizenden vleermuizen. Dat aantal zullen we echter niet gaan halen. In Nederland worden groepen tot 400 vleermuizen in kasten aangetroffen. Uit het buitenland zijn wel kasten bekend met meer dan duizend vleermuizen.  

De kast is bedoeld voor soorten die in de omgeving voorkomen, voor de gewone dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis, gewone grootoorvleermuis en rosse vleermuis. Dit zijn soorten die over het algemeen snel vleermuiskasten in gebruik nemen.

Monitoring effectiviteit en functionaliteit

Met paalkasten is in Nederland nog weinig ervaring opgedaan. Door de kast regelmatig te controleren hopen we meer te weten te komen over de effectiviteit en functionaliteit. Mocht de kast inderdaad door vleermuizen gebruikt gaan worden, dan kan hij worden ingezet op locaties waar verblijfplaatsen worden aangetast door bijvoorbeeld bomenkap, sloop of renovatie. Het is voorlopig echter nog even afwachten wanneer de eerste vleermuis uit de kast komt.